Batik: unieke verftechniek met traditie

Zachte pasteltinten of vrolijke regenboogkleuren: De verschillende batik patronen op shirts, truien en broeken zijn helemaal on trend.

Hier kom je te weten hoe batik gecreëerd wordt, waar de verftechniek vandaan komt en hoe je zelf batik shirts thuis kunt maken. Bovendien geven we je stylingtips en laten we je zien hoe je batik mooi kunt combineren.

Batik – ook wel tie-dye genoemd – is een verftechniek waarmee artistieke kleurverlopen en unieke patronen op textiel worden gecreëerd. Voor het verven worden delen van de stof samengebonden met touw of wordt de stof gedeeltelijk met was beschilderd. Vervolgens wordt de stof in een verfbad gekleurd.

Mysterieuze patronen, cirkels, lijnen en figuren: De verftechniek is actueler dan ooit en inspireert de modewereld met creatieve looks. De meest uiteenlopende patronen maken van elk kledingstuk een uniek kunstwerk.

Het woord batik is afgeleid van het Javaanse “mbatik” wat “schrijven met was” betekent. De verftechniek bestaat waarschijnlijk al langer dan 1400 jaar en komt uit Indonesië. Zoals de naam al doet vermoeden, worden met vloeibare was patronen en versieringen op de stof getekend. Daarna wordt de stof geverfd. De met was behandelde delen nemen geen verf op en behouden hun oorspronkelijke kleur. De batik techniek werd vroeger vooral voor kleding gebruikt. Tot op de dag van vandaag worden tie-dye stoffen in Indonesië als luxueus en chic beschouwd.

Batik kwam naar Europa aan het einde van de 19de eeuw, toen Nederlandse kooplieden kleding met de kenmerkende patronen mee naar huis brachten. Kleurrijke batik patronen werden lange tijd vooral geassocieerd met de hippiebeweging.

Inmiddels wordt de traditionele verfkunst niet alleen gebruikt voor kleding, maar zijn batik patronen ook gewild voor:

➽ wandhangers

➽ kussenhoezen

➽ vaatdoeken

➽ tafelkleden

➽ plaids

De karakteristieke en unieke batik patronen kunnen met verschillende verftechnieken worden gecreëerd. Bij de traditionele techniek worden de patronen met was gemaakt. Met speciaal gereedschap of een kwast wordt op de te verven stof vloeibare was aangebracht. Daarna wordt de stof geverfd in een verfbad. Vervolgens wordt de was door koken of strijken verwijderd en wordt het batik patroon zichtbaar.

Dit proces vereist veel handvaardigheid en veel oefening en is daarom niet geschikt voor beginners.

Verftechnieken waarbij de stof wordt geknoopt of samengebonden met touw, kabelbinders of elastiek zijn gemakkelijker om mee te beginnen en ideaal om zelf thuis mee te experimenteren.

Wil je graag je creativiteit de vrije loop laten en met batik een individueel kledingstuk creëren? Probeer de verftechniek dan gewoon thuis uit! Voor de knoop- of bindmethode heb je nodig:

➽ een kledingstuk om te verven,

➽ een grote emmer,

➽ textielverf (poeder of vloeibaar),

➽ touw (kabelbinders of elastiekjes werken ook prima).

Bind de stof die je wilt verven stevig samen met touw zodat deze delen in het verfbad geen verf opnemen. Experimenteer met vormen en patronen en kijk wat je mooi vindt.

Wil je bijvoorbeeld graag cirkels in de stof, leg het kledingstuk dan voor je neer, trek een uiteinde naar boven en bind het stevig samen. Hoe breder je de stof samenbindt, hoe groter de cirkel wordt.

Als je een batik patroon met strepen wilt, rol of vouw je het kledingstuk van onder naar boven of van de ene naar de andere kant en bind je de stof zo vaak samen als je wilt

In plaats van specifieke delen samen te binden, kun je ook met knopen werken om mooie patronen te creëren.

Meng textielverf en water in een grote emmer volgens de gebruiksaanwijzing. Doe vervolgens het voorbereide kledingstuk in het verfbad. Laat de kleur ongeveer een uur intrekken en spoel het kledingstuk daarna uit onder de kraan totdat er geen kleur meer zichtbaar is in het spoelwater. Daarna kun je de touwtjes losmaken, je batik kledingstuk laten drogen en strijken om de kleur te fixeren.

Als je een kledingstuk in meerdere kleuren wilt verven, let hier dan op:

➽ Begin altijd met de lichtste kleur en werk zo geleidelijk verder naar de donkerste kleur toe.

➽ Laat de stof na elke verfbeurt volledig drogen.

➽ Bind altijd weer nieuwe delen samen.

Batik kun je stylen voor elke gelegenheid. We geven je stylingtips voor een elegante, een luchtige en een romantische look.

Zelfs als het op het eerste gezicht ongebruikelijk lijkt, kun je batik kledingstukken, door ze goed te combineren, ook voor kantoor en afterwork dragen. Voor het werk en een avondje uit zijn felle batik kleuren uit den boze. Ga in plaats daarvan voor neutrale tinten zoals bruin, beige of marineblauw. Kies bijvoorbeeld voor een blouse met een subtiel batik patroon in wit en blauw. Combineer met een elegante blazer, een smalle chino en bijpassende instappers voor kantoor. Decente sieraden maken je look compleet.

Een gebatikte top of T-shirt is ideaal voor een luchtige weekendlook. Vooral in de zomer zijn kleurrijke patronen ideaal. Combineer met een jeans short, zomerse espadrilles of sportieve sneakers en rond je batik look af met bijpassende accessoires zoals een modieuze zonnebril. De look werkt ook bij een gebatikte short gecombineerd met een effen basic top. Wit gaat altijd prima, maar je kunt ook een kleur uit het batik patroon in de top laten terugkomen.

Houd je van een romantische look, kies dan voor een jurk van soepelvallend materiaal. Gebatikte jurken vind je in verschillende kleuren en designs. Een jurk met gehaakte kant en in pasteltinten accentueert de romantische stijl. Combineer met fijne sandalen en accessoires in boho stijl. Een tas met franjes, een ketting met veren of een gouden armband geven je look de finishing touch.

Wil je zelf batikken, gebruik dan bij voorkeur stoffen van natuurlijke plantaardige vezels zoals katoen, linnen, viscose of zijde. Een weefselmix van natuurlijke vezels en niet-verfbare synthetische vezels kun je ook gebruiken. Daarbij is het belangrijk dat het aandeel polyester of acryl niet meer dan 50 procent bedraagt.

Als je je stof zelf hebt geverfd, moet je deze daarna apart wassen, omdat er nog kleur van de stof kan komen. Was hiervoor je batik kleding in de wasmachine op een lage temperatuur. Lees voor het wassen van gekochte batik kleding altijd de wasinstructies op het etiket. Normaal gesproken kun je batik kleding in de wasmachine op maximaal 40 graden wassen.

Het belangrijkste is dat je de kleuren mooi vindt en dat je je goed voelt in je outfit. Meerdere batik patronen met elkaar combineren, maakt je outfit te druk. Kies in plaats daarvan voor één batik piece en style het met eenvoudige kledingstukken in decente kleuren. Je kunt ook een effen tint uit het batikpatroon laten terugkomen. Let er bij het uitkiezen van je accessoires op dat ze niet te opvallend zijn, zodat je batik kledingstuk de eyecatcher van je outfit blijft.